UEFI و بررسی اهمیت آن در دنیای کامپیوتر

 سخت‌افزار مادربرد با اجزای رده بالا به سطح جدیدی از کیفیت دست یافته است که استحکام و طول عمر بالا را فراهم می‌سازد. همچنین اتصالات آینده‌نگرانه موجود از جمله USB 3.0، SATA-600 و PCI Express 3.0 نیز در ساختار مادربرد جای گرفته‌اند.

با این حال، یک بخش از مادربرد برای مدت بسیار طولانی بدون تغییر باقی مانده و تنها همین اواخر شاهد ارتقای واقعی آن هستیم. ما درباره بایوس صحبت می‌کنیم، یک معماری 30 ساله که به عنوان نقطه شروع کل سیستم عمل می‌کند. همان‌طور که در بسیاری از مادربردها شاهد هستیم، اخیراً برخی تولیدکنندگان معماری UEFI یا Universal Extensible Firmware Interface را جایگزین بایوس قبلی کرده‌اند. اما نکته‌ای که ممکن است توسط بسیاری نادیده گرفته شود، اهمیت این ویژگی و فواید آن برای دنیای کامپیوتر است.

نگاهی سریع به بایوس سنتی

 اخیرا، به‌روزرسانی‌های بایوس به کد به‌روزرسانی شده اجازه می‌دهد که به منظور پشتیبانی از پردازنده‌ها و تجهیزات جانبی جدیدی که قبلا غیرقابل شناسایی بودند، در تراشه‌های سخت‌افزاری نوشته شود. 

این کار به کاربران امکان می‌دهد تا سخت‌افزار موجود خود را «به‌روز» نگهداشته و از استانداردهای جدید کدگذاری یا روش‌های شناسایی پشتیبانی کنند.

بزرگ‌ترین ویژگی بایوس، قابلیت دستکاری و تغییر تنظیمات کلیدی سیستم برای تامین نیازهای فردی شما است. فرآیند اورکلاکینگ نیز در همین‌جا مفهوم پیدا می‌کند. در واقع با اورکلاک کردن سیستم و رسیدن به فرکانسی بیش از آن پیش‌فرض‌های کارخانه، می‌توان عملکرد سیستم را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

مشتاقان سخت‌افزاری به آن دسته از تولیدکنندگان مادربرد گرایش پیدا کرده‌اند که بیشترین ویژگی‌های سخت‌افزاری ممکن برای تامین امکان اورکلاک محصولات خود مانند تنظیمات ولتاژ (که می‌توانست پایداری سیستم را به‌خطر بیندازد) را ارایه می‌کردند. این وضعیت باعث شد تا بایوس به یک ابزار بسیار تعیین‌کننده در بازار و یک تمایز کلیدی مابین آن‌چه که مادربردهای سطح بالا قادر به انجام آن بودند و همکاران ارزان‌‌تر آن‌ها تبدیل شود. به هر حال، 30 سال از عمر بایوس می‌گذرد و به‌خوبی می‌توان تاثیرات گذشت زمان را بر توانایی‌های آن دید.

برای کاربرانی با اطلاعات کمتر، بد نیست به این نکته اشاره کنیم که بایوس تنها 1024 کیلوبایت فضای اجرایی در اختیار دارد. در واقع این مقدار فضا در دنیای امروزی که در آن، اطلاعات با حجم گیگابایتی به طور هم‌زمان منتقل شده و روز به روز سرعت آن‌ها با ورود نسل جدید ابزارها و اتصالات افزایش می‌یابد، بسیار اندک و محدود است.

همچنین یک مساله در ارتباط با شناسایی اولیه ابزارها نیز وجود دارد. بالا بودن تعداد کنترلرها و  تجهیزات جانبی نصب شده روی خود مادربرد، به علت فضای محدود و عدم بهینه‌سازی باعث طولانی‌تر شدن فرآیند بوت می‌شود.

در مقیاس بزرگ‌تر، امنیت به یک مساله جدی‌تر در دنیای کامپیوتر تبدیل شده و بایوس در زمینه مدیریت و تامین امنیت سیستم‌ها، متهم اصلی به شمار می‌رود. پیش از راه‌اندازی سیستم عامل، هیچ‌گونه معیار امنیتی عمیق یا عیب‌یابی توکاری وجود ندارد. بایوس تنها عملکرد ساده رمزعبور را فراهم می‌سازد که آن هم نیاز به نصب نرم‌افزارهای اضافی به منظور نظارت و تامین امنیت کامپیوتر‌ها از راه دور دارد.

این موارد کلیدی مدت‌ها به‌نفع سایر فناوری‌ها نادیده گرفته شده‌اند و حالا زمان آن رسیده است که به آن‌ها رسیدگی شود.

مزایای UEFI چیست؟

پشتیبانی از هارددیسک‌های بزرگ‌تر از 2.2 ترابایت و توانایی استفاده از ماوس به همراه اینترفیس کاربری گرافیکی (GUI) از شناخته‌شده‌ترین مزایای UEFI هستند، زیرا هر کاربری قادر به درک آن‌ها است. در ادامه به چند مزیت مهم دیگر UEFI اشاره می‌کنیم:

– UEFI دارای عملکرد شبیه به سیستم عامل است: تقریبا به مدت 30 سال، شما مجبور بودید با یک سیستم منوی بسیار زشت و قدیمی کار کنید که برای هرکسی غیر از کاربران باتجربه، واقعا ترسناک به‌نظر می‌رسید. UEFI یک منوی زیبا و خوشایند را برای کاربران فراهم می‌سازد که رویکرد سازمان یافته‌تری را برای تنظیم کردن سیستم در اختیارتان می‌گذارد. شما حتی می‌توانید از طریق UEFI به وب و ایمیل خود دسترسی داشته باشید، بایوس را آپدیت کنید و به‌زودی شاهد انبوهی از یوتیلیتی‌های جدید خواهید بود که به شما کمک می‌کنند بدون ورود به سیستم‌عامل، مشکلات سیستم را به‌راحتی حل کنید.

– ادغام برنامه‌های کاربردی: در حال حاضر، اندازه ROM برای UEFI افزایش یافته تا امکان پشتیبانی از آزمایش‌های ساده حافظه، تهیه کپی پشتیبان از هارددیسک و فلش نمودن بایوس را در بر گیرد. با گذر زمان، شما یکپارچه سازی بیشتری میان سرویس‌های مبتنی بر وب و برنامه‌های کاربردی که می‌توانند تجربه رایانش عمومی را فراهم سازند، مشاهده خواهید کرد. یکپارچه‌سازی پیش از بارگذاری سیستم‌عامل(pre-OS)، چیز جدیدی نیست، اما UEFI آن را به همراه ظاهری زیباتر که تمامی ویژگی‌های اجرایی اضافی را نیز فراهم ساخته است، ارایه می‌دهد.

– UEFI راه را برای قابلیت‌های بوت سریع هموار می‌سازد: دسترسی به دسکتاپ در کمتر از 10 ثانیه پس از روشن کردت سیستم، یک انتظار قدیمی است که توسط UEFI و درایوهای SSD امکان‌پذیر شده است. از آن جایی‌که بایوس باید یک فرآیند راه‌اندازی بسیار پیچیده و صعب‌العبور را پشت سر می‌گذاشت، UEFI به گونه‌ای طراحی شده که ابزارها و تجهیزات جانبی بیشتری را پشتیبانی نموده و در نتیجه بارگذاری آن‌ها سریع‌تر صورت خواهد گرفت.

همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، صنعت کامپیوتر باید روی حذف هرگونه مانعی برای بهره‌گیری کاربران تازه‌کار از نسل بعدی فناوری تمرکز نماید. این یک گام مهم دیگر به سمت رساندن قطعات مختلف به سطح استانداردهای طراحی مورد استفاده در همکاران موبایل آن‌ها است. عملکرد و قالب نیز باید با یک اینترفیس جذاب‌تر و ملموس به‌عنوان یک وسیله مرتبط ارتقا پیدا کند و معماری UEFI به‌طور چشمگیری به این فرآیند کمک می‌کند.

با در نظر گرفتن تمام نقایص بایوس، کاملا طبیعی است که UEFI برای برطرف نمودن مشکلات عمده ارایه شود. مهم‌تر این‌که UEFI به PC کمک می‌کند تا به عصر جدید رایانش و حتی دوران Post-PC وارد شود.