آشنایی با پروتکل‌های SMTP ، POP3 و IMAP

---

پروتکل SMTP:

مخفف عبارت Simple Mail Transfer Protocol است. از این پروتکل برای ارسال نامه‌های الکترونیکی (E-Mail) استفاده می‌شود. تا قبل از آن از پروتکل UUCP (Unix-to-Unix Copy)برای ارسال پیام‌های الكترونیكیE-mail استفاده می‌شد.

این پروتكل دارای ویژگی های بسیار زیادی است كه آن را به یكی از مهمترین پروتكلهای اینترنت تبدیل كرده است اما با این وجود، این پروتكل محدودیت هایی از قبیل محدودكردن بدنه‌ی نامه های الكترونیكی به هفت بیت كد اسكی را از زمان گذشته با خود به همراه دارد .این محدودیت تا اوایل دهه 1980 میلادی كه انتقال و ارسال نامه‌های الكترونیكی بسیار كم و به ندرت بود، مشكلی ایجاد نمی كرد اما امروزه و در عصر رسانه های چند منظوره، محدودیت هفت بیت كد اسكی دردسرساز است زیرا نیاز دارد كه داده‌های مالتی مدیای باینری، قبل از ارسال از طریق SMTP به کد اسكی تبدیل شوند و پس از انتقال از طریق این پروتكل از اسكی به باینری برگردانده شوند.

پروتکل SMTP به دلیل محدودیت‌هایی که در نگهداری نامه‌ها دارد معمولاً با پروتکل‌های POP3 یا IMAP استفاده می‌شود که برای کاربران امکان ذخیره نامه‌ها را روی یک سرور یا دانلود آنها را از سرور فراهم می‌کند. در حقیقت می‌توان گفت، SMTP برای ارسال نامه‌ها و POP3 یا IMAP برای دریافت نامه‌ها به کار می‌روند. به عبارت ساده‌تر، سرور SMTP، مانند وب سرور یک رایانه است که مانند مسیریاب عمل می‌کند. هنگامی که پیام‌های پست الکترونیکی از کاربران را دریافت می‌کند آنها را به گیرندگان مورد نظر می‌فرستند. SMTP فقط به نام کاربری و دامنه نیاز دارد تا مستقیم پیغام را به سمت گیرنده مسیریابی کند و به طور پیشفرض بر روی پورت 25 قرار دارد. البته مدیران سرور برای افزایش امنیت می توانند پورت آن را تغییر دهند.

---

پروتکل POP3:

مخفف عبارت Post Office Protocol 3 است و یک پروتکل (قانون) استاندارد برای دریافت ایمیل از سرور است. به طور خلاصه کارش این است که نامه‌های شما را بدون مراجعه مستقیم به صندوق پستی با استفاده از نرم افزارهای ویژه مثل Outlook بر روی هارد ذخیره کند.

 

در حالت پیش‌فرض تمام نامه‌های موجود در پوشه Inbox از روی سرور به پوشه Inbox محلی منتقل شده و از روی سرور حذف می‌گردند حتی اگر ویروسی باشند بنابراین از باز کردن و خواندن نامه‌هایی که گیرنده‌ی نامه را نمی‌شناسید خودداری کنید. از مزایای POP3 این است که به صورت Offline (عدم اتصال به سرور پست الکترونیک) نیز می‌توانید نامه‌های الکترونیکی خود را که قبلاً دانلود کرده‌اید ببینید.

توجه: در استفاده از این پروتکل برای افزایش سرعت دستیابی به پیام‌ها سعی کنید حجم و تعداد نامه‌ها در پوشه‌ی Inbox بر روی سرویس‌دهنده‌ کم باشد چون تمامی فایل‌ها برروی سیستم شما دانلود خواهند شد.

 

---

پروتکل IMAP:

مخفف عبارت Internet Message Access Protocol است و همانند POP3 یک پروتکل استاندارد برای دریافت ایمیل از سرور است اما دارای مزایایی نسبت به پرتکلPOP3 می‌باشد.

 

در POP3 پس از دریافت ایمیل‌ها، ایمیل‌ها از روی سرور پاک می‌شود. شما از طریق IMAP این امکان را خواهید داشت که بدون دانلود کردن ایمیل‌های خود از روی سرور، درون ایمیل‌های خود جستجو کنید، پوشه بسازید، نامه‌های الکترونیکی را پاک کنید و Mailbox خود را برای نامه‌های الکترونیکی جدید چک کنید. این امکانات بتدریج‌ باعث جایگزینیIMAP به جای POP3 می‌شود. یکی از پر استفاده‌ترین موارد استفاده از IMAP حالت اشتراکی است مثلا در شرکتی که باید چند نفر اجازه دسترسی به پست الکترونیک شرکت را داشته باشند IMAP راه حل مناسبی است.

---

مقایسه‌ی پروتکل IMAP و POP3

1- پروتکل POP3 نامه‌های الکترونیکی موجود در پوشه‌ی Inbox روی سرویس‌دهنده‌ را مرور کرده و تمام پیام‌های جدید را یک مرتبه و خیل سریع بر روی کامپیوتر شما دانلود می‌کند. پروتکل IMAP سربرگ (Headers) تمام پیام‌های جدید را دانلود کرده و زمانی که شما قصد خواندن آن پیام را دارید و بر روی آن کلیک می‌کنید آنگاه پیام را بر روی سیستم شما دانلود می‌کند. به همین دلیل سرعت بازیابی پیام‌ها در IMAP کم‌تر می‌باشد.

2- در پروتکل POP3 پیام‌ها به صورت Offline (زمانی که با سرویس دهنده‌ی پست الکترونیکی ارتباط ندارید) نیز قابل دسترس خواهد بود ولی در پروتکل IMAP حتماً باید با سرویس دهنده‌ی پست الکترونیکی در ارتباط باشید.

3- پروتکل POP3 در مواردی مفید است که شما نامه‌های پستی خود را تنها از روی یک کامپیوتر بررسی می‌کنید ولی مواقعی که می‌خواهید از روی چند کامپیوتر (منزل، اداره و …) نامه‌های پستی خود را بررسی کنید استفاده از پروتکل IMAP مفیدتر خواهد بود.

4- در پروتکل IMAP پیام‌های شما از جمله پیام‌هایی که در پوشه‌ی Sent-Mail ذخیره شده است از روی کامپیوتر دیگر قابل مشاهده نیست.

5- در پروتکل POP3 پیام‌های پوشه‌ی Inbox از روی سرویس دهنده پاک می‌شود و شما تنها به همان پیام‌ها دسترسی دارید ولی در پروتکل IMAP تمام پوشه‌های ایجاد شده بر روی سرویس دهنده قابل مشاهده و قابل پیمایش خواهد بود و تغییرات انجام شده بر روی سرویس دهنده نیز اعمال می‌گردد.

6- در پروتکل POP3 برای دستیابی به آخرین بروزرسانی باید بر روی دکمه‌ی Send/Receive کلیک کنید ولی در در پروتکل IMAP همواره با رسیدن پیام جدید خود به صورت خودکار بروزرسانی می‌گردد.

7- در پروتکل POP3 به دلیل اینکه پیام‌ها بر روی فضای هارد دیسک ذخیره می‌شوند مشکل محدودیت فضای جعبه پستی را نخواهید داشت، اما در پروتکل IMAP به دلیل اینکه پیام‌ها فضای MailBox را اشغال می‌کند ممکن با مشکل محدودیت فضا روبرو می‌شوید. (در ایمیل‌های امروزی مانند جی‌میل و یاهو مشکلی برای فضای ایمیل نخواهید داشت)

8- تمام  ISP ها و برنامه‌های پست الکترونیکی پروتکل POP3 را پشتیبانی می‌کنند ولی به دلیل پیچیدگی پروتکل IMAP تعداد کمتری از ISP ها پروتکل IMAP را پشتیبانی می‌کنند.

9- در پروتکل IMAP انتقال حساب کاربری میل از یک سیستم به سیستم دیگر آسان است، ولی در پروتکل POP3 به دلیل اینکه میل‌ها به صورت فایل بر روی سیستم ذخیره می‌شود مشکل است و ممکن است انتقال میل‌ها از یک برنامه به برنامه‌ی دیگر به دلیل پشتیبانی نکردن از آن نوع سیستم فایل امکان‌پذیر نباشد .